روایت ایمنا از خواننده‌ای صدایش ثبت میراث شفاهی شد/ نوای ماندگار محمد گلریز در فجر انقلاب
تاریخ انتشار: ۲۱ بهمن ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۷۲۰۹۸۲
در تاریخ معاصر هرچند عده‌ای بر این باور بودند که با پیروزی انقلاب اسلامی، ارتباط میان موسیقی و جمهوری اسلامی قطع می‌شود، اما برخلاف این امر، در این بازه موسیقی‌هایی ساخته شد که مضمون و محتوای آن برآمده از شعارها و خواسته‌های مردم بوده و امروز نیز پس از گذشت ۴۵ سال همچنان ورد زبان مردم است.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، اگر بخواهیم هنر را به جسم تشبیه کنیم، موسیقی قلب آن خواهد بود، قلب تپنده‌ای که زندگی را در رگ‌های مردم جاری می‌کند و در تغییرات آن با هرگونه دگرگونی تاریخی و اجتماعی مشهود است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در دوران انقلاب اسلامی نیز، موسیقی‌های حماسی و ماندگاری ساخته شد که مضمون و محتوای برآمده از شعارها و خواسته‌های مردم بود، شعارهایی که شور مبارزه و عشق به شهادت را در مردم پرورش می‌داد و بعدها در قالب سرودهای انقلابی، ماندگار شد.
یکی از این خوانندگان انقلابی، محمد گلریز متولد ۱۳۲۵ در تهران، از خوانندگان موسیقی سنتی و پاپ ایرانی است؛ او یکی از خوانندگان برتر دوران موسوم به دفاع مقدس است و صدایش به عنوان میراث شفاهی ایران در سازمان میراث فرهنگی ثبت شده‌است؛ گلریز فعالیت خود را از سال ۱۳۵۸ و پس از پیروزی انقلاب اسلامی با آهنگ‌هایی شامل «سرود نیایش»، «این بانگ آزادی» با شعر حمید سبزواری و آهنگ احمدعلی راغب آغاز کرد و سپس سرودهای ای شهید مطهر، رفتند یاران، خجسته باد این پیروزی، ای شهیدان خدایی نامتان پاینده باد را خواند و برای آهنگی با عنوان شهید مطهری با امام خمینی (ره) دیدار کرد.
آنچه در ادامه می‌بخوانید حاصل گفت‌وگوی خبرنگار ایمنا با محمد گلریز است:
ایمنا: در دوران پیروزی انقلاب اسلامی شاهد نوعی متفاوت از موسیقی از نظر سبک و محتوا بودیم؛ این تحول چطور رقم خورد؟
گلریز: بعد از انقلاب اسلامی در تمام مسائل کشور، دگرگونی به وجود آمد و در موسیقی هم همین مسئله رخ داد؛ به خاطر دارم در اوایل انقلاب، گروهی با حضور حمید سبزواری شاعر، احمد علی راغب آهنگساز و مجتبی میرزاده تنظیم کننده و دیگر افراد مثل فریدون شهبازیان، نقش پررنگی داشتند؛ وقتی انقلاب شد همگی مردد بودیم که باید چه موسیقی و کاری را بسازیم؛ از نظر شعر، مشخص بود که باید انقلابی و حماسی باشد، اما در ریتم و حالت موسیقی، مانده بودیم تا اینکه از شعارهای مردم در انقلاب کمک گرفتیم و به این نتیجه رسیدیم که موسیقی باید در راستای قیام مردمی انقلاب باشد.
ایمنا: این تأثیرگذاری شعارها بر اشعار چطور شکل گرفت؟
گلریز: منزل ما در میدان شهدا یا میدان ژاله سابق و احمدعلی راغب هم نزدیک ما ساکن بود، در واقع ما در نقطه جوش قیام مردمی بودیم زیرا از همه تهران به میدان شهدا می‌آمدند و راهپیمایی را به طرف میدان انقلاب شروع می‌کردند؛ به خاطر دارم مردم مشت‌های خود را گره می‌کردند و شعار می‌دادند، یکی از سرودهایی که از آن شعارها الگو گرفتیم «الله اکبر، خمینی رهبر» بود؛ در واقع در چند تا از سرودهای اوایل انقلاب، شعر و شعارهای مردم را در موسیقی گنجاندیم و پس از آهنگسازی و تنظیم، خوانده شد، همچنین به این نتیجه رسیدیم که ریتم‌ها باید ریتم‌های رزمی با حالت حماسی و رزمی و انقلابی باشد و این کار، بسیار جواب داد؛ در واقع همه از دل و جان کار می‌کردند و با هم اتحاد داشتند، حتی بعضی شب‌ها به منزل یکدیگر می‌رفتیم و با هم همکاری و هم‌فکری می‌کردیم تا این سرودها ساخته شود.
ایمنا: شاید عده‌ای تصور می‌کردند با ورود امام (ره) و در ادامه پیروزی انقلاب اسلامی، موضوع موسیقی به‌طور کلی کنار برود در صورتی که شاهدیم در همان روز دوازدهم بهمن با حضور امام (ره) در بهشت زهرا (س) سرود «برخیزید» اجرا شد و شما نیز یکی از اعضای حاضر در آن گروه بودید؛ درباره آن روز بگویید؟
گلریز: حمید شاهنگیان در سرود «خمینی ای امام» که در هنگام ورود امام خمینی (ره) به فرودگاه مهرآباد خوانده شد و سرود «برخیزید» که هنگام ورود امام (ره) از فرودگاه به بهشت زهرا (س) خوانده شد همکاری داشت؛ آن روز در بهشت زهرا (س) و در مظهر حضرت امام (ره) بودم؛ به یاد دارم در آن صحرای محشر، هر جا را نگاه می‌کردی افراد زیادی آمده بودند و این صحنه‌ها بسیار عجیب بود، زبان از بیان شکوه و عظمت این مردم قاصر است؛ آنقدر که به خاطر ازدحام جمعیت و شور و هیجان حاضر، حتی بالگرد که امام در آن حضور داشت چند باری موفق به نشستن نشد؛ آن روز، سرود «برخیزید» را اجرا کردیم.
ایمنا: زمانی که به دوران انقلاب اسلامی نگاهی می‌اندازیم، شاهدیم که موسیقی‌های به‌جا مانده از آن زمان همچنان در میان مردم ماندگار است؛ به نظر شما ماندگارترین آثار و اقداماتی که در آن دوره ساخته و انجام شد، کدام موارد است؟
گلریز: سرودهای اوایل انقلاب، شامل «خمینی ای امام»، «برخیزید»، «بانگ آزادی» و «سرود نیایش» بود که در آن در حق امام خمینی (ره) دعا می‌کردیم و شعرش از حمید سبزواری و آهنگ آن از رضاقلی ملکی بود، همچنین آهنگسازی سرودی را که برای اولین بار در مقام معلم خواندیم، احمدعلی راغب به عهده داشت و شعرش توسط مهدی علوی که یک معلم بود، نوشته شده بود؛ این سرود برای اولین بار از رادیو ضبط و پخش شد؛ البته سرودهایی «مثل الله اکبر، خمینی رهبر» یا «بانگ آزادی» نیز پخش می‌شد که هنوز بعد از چهل و چند سال، ورد زبان مردم است.
بعضی از آهنگسازان دیگر هم در این مدت سرودهایی به صورت کٌر ساختند که در طول انقلاب در راهپیمایی‌ها پخش می‌شد، ناگفته نماند سرودهایی مثل «ایران ایران» رضا رویگری هم وجود داشتند که جزو تک‌آهنگ‌ها بودند، اما به صورت کلی آنچه به صورت مداوم استوار بود، همان گروهی بود که افرادش را نام بردم و سرودهای اول انقلاب را ساختند.
همچنین بعد از مدتی با خودمان گفتیم که سرود حماسی و انقلابی جای خودش را دارد اما اندکی در راستای موسیقی و آوازهای ایرانی تلاش کنیم، البته تحصیلات خودم نیز مرتبط همین موضوع است، به یاد دارم سال ۵۸ برنامه‌ای به نام «نوای نی» ساختیم؛ نوازندگان این برنامه محمد موسوی و احمد انوشه بودند، بعد از آن، ساز عود را هم در نظر گرفتیم و ادامه دادیم تا در جوار موسیقی انقلابی و حماسی، موسیقی ایرانی را هم رواج پیدا کند؛ در این راستا جا دارد از مجید حدادعادل یادی کنیم که آن موقع تصدی رادیو را بر عهده داشت.
ایمنا: گویا شما برای یکی از آثارتان با حضرت امام (ره) نیز دیدار داشتید؛ ماجرای این دیدار چه بود؟
گلریز: در سال ۱۳۵۹ سرود شهید مطهری موسیقی خیلی اثرگذاری بود؛ بعد از شهادت ایشان از بیت حضرت امام (ره) به ما تاکید کردند که درباره شهید مطهری سرودی بسازید که در این رابطه هم شهید حدادعادل زحمات زیادی کشید؛ بعد از ساختن سرود، با توجه به علاقه امام به شهید مطهری، قرار بر این شد که نزد امام (ره) برویم و ایشان ما را مورد لطف خود قرار دادند و ضمن تاکید بر موسیقی، سخنان بسیار خوب و اثرگذاری را بیان کردند؛ بعد از این سخنان، همگی برای تشکر، دستشان را بوسیدیم و این تاکید امام بر موسیقی شهید مطهری باعث شد همه آهنگسازان و فعالان حوزه موسیقی، برای ساختن موسیقی مصمم‌تر شوند که اثر آن را در سال دفاع مقدس دیدیم.
به‌عنوان مثال در سال ۱۳۶۱، کار «خجسته باد این پیروزی» یکی از آثار ماندگاری بود که هم در جنگ و عملیات بیت‌المقدس مورد توجه قرار گرفت و هم مورد توجه مردم بود؛ البته هنوز هم این موسیقی بسیار اثرگذار است و در کنار آن، آثار دیگری نیز تولید شد، اما به‌طور کلی نقطه جوشش موسیقی ما بعد از توجه امام (ره) بر سرود شهید مطهری بود.
ایمنا: همان‌طور که بیان شد، این موسیقی‌ها پس از گذشت این سال‌ها، همچنان بر دل مردم می‌نشیند و طرفداران زیادی دارد؛ به نظر شما، دلیل این اتفاق چیست؟
گلریز: دلیل این اتفاق، همبستگی خاص بین آهنگساز، تنظیم کننده، شاعر و خواننده بود که همگی به صورت انقلابی کار می‌کردند؛ در واقع همه این کارها از دل و جان برمی‌خاست و «کاری که از دل برآید، لاجرم بر دل نشیند»؛ یعنی هرکس با تمام وجودش کار می‌کرد و هیچ چشمداشت مادی نداشت؛ همچنین وقتی ازخودگذشتگی مردم را می‌دیدیم، با تمام وجود کار می‌کردیم و با اتحاد و یکدلی جلو می‌رفتیم.
از طرفی به دلیل اینکه کارها در مقاطع زمانی و مناسبت‌های خاصی پخش می‌شد، مثل سرود شهید مطهری که امام خمینی آن را تأیید کردند یا «خجسته باد این پیروزی» که در آزادی خرمشهر ساخته شد، باعث ماندگاری آن شد؛ اما در اصل، سطح بالای کارها بود که باعث شد این آثار هنوز بعد از سال‌ها توسط اهل فن تحسین شود؛ در کنار این موضوعات، مردمی بودن سرودها باعث ماندگاریشان شد؛ جالب اینجاست که بعضی از این سرودها مثل سرود شهید مطهری به خارج از مرزهای ایران رسیدند و به زبان‌های مختلف، روی ملودی آن‌ها آهنگ می‌ساختند.
ایمنا: با توجه به جنگ عظیم فرهنگی دشمن علیه ملت ایران، نظرتان درباره موسیقی امروز کشورمان چیست؟
گلریز: کشور ما تحت شدیدترین تبلیغات هنری فرهنگی و رسانه‌ای قرار دارد و دشمنان این کشور، وقتی نتوانستند از لحاظ فیزیکی با ما مقابله کنند و حتی یک وجب از خاک ما را بگیرند، از مسیر فرهنگ و هنر وارد شدند؛ یکی از عوامل اثرگذار روی مردم و جوانان، موسیقی‌های مبتذلی است که دشمن از طریق خود یا برخی افراد غافل، تبلیغ می‌کند؛ آن‌ها مافیای بزرگی دارند که پول‌های کلان خرج می‌کنند و توسط بعضی در داخل و خارج حمایت می‌شوند؛ در واقع موسیقی و اشعار مبتذلی که شعر و محتوا ندارد اما از طرفی بیشترشان دارای اهداف سیاسی و اجتماعی هستند، می‌سازند.
کار به جایی رسیده است که رهبر انقلاب در محفلی فرمودند از صدا و سیما گله‌مندم و بر ساختن سرودها، موسیقی فاخر و حماسی، بسیار تاکید داشتند؛ موسیقی ایرانی و حماسی، غنی است و می‌توانیم روی آن‌ها سرمایه‌گذاری کنیم تا ذائقه مردم را به این سو بکشیم؛ به نظرم ذائقه مردم را برخی مسئولان فرهنگی تغییر داده‌اند و در این راستا افراد توانمند و دارای رسانه، همچنین سازمان‌های فرهنگی باید روی موسیقی حماسی، ایرانی، آئینی و انقلاب کار کنند.
درباره شخصیت‌های مورد توجه مردم ایران مثل شهید همت و شهید کاظمی، باید آثاری ساخته شود و چه خوب است که درباره این شخصیت‌ها، مستند، فیلم یا موسیقی ماندگار تولید شود؛ اگر به‌طور مکرر روی این مسائل کار شود، ذائقه مردم هم کم‌کم تغییر می‌کند و وقتی این موارد نباشد و موسیقی مبتذل قالب شود، ذائقه جوانان هم عوض می‌شود؛ باید بپذیریم که جنگ امروز، جنگ فرهنگ، هنر و رسانه است و نقش ما این است که فیلم و موسیقی خوب و فاخر درباره شخصیت‌های بزرگ علمی، دفاع مقدس و مواردی از این قبیل، بسازیم، همچنین جشنواره‌های موسیقی ایرانی، حماسی و انقلابی را رونق دهیم.
کد خبر 727008منبع: ایمنا
کلیدواژه: محمد گلریز انقلاب اسلامی پیروزی انقلاب اسلامی دهه فجر موسیقی سنتی موسیقی ایرانی موسیقی های انقلابی شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق پیروزی انقلاب اسلامی امام خمینی موسیقی ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۷۲۰۹۸۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
شهید مطهری الگو و نمونه معلم تراز انقلاب اسلامی است
حجت‌الاسلام احمد نظری امام جمعه موقت شاهرود گفت: معلم تراز انقلاب اسلامی فردی است که مخاطب خود به ویژه نسل جوان و دانشجویان را به علم، تقوا، تربیت و آنچه مورد رضایت خدا در همه عرصه‌ها است، دعوت کند.
وی به ۱۲ اردیبهشت روز جهانی کار و کارگر اشاره کرد و گفت: کارگران رزمندگان عرصه اقتصادی هستند و کارگری مجاهدت در راه خدا است.
امام جمعه موقت شاهرود به سفر آیت الله رییسی رئیس جمهور به استان سمنان در هفته گذشته اشاره کرد و افزود: ۳۳ درصد از مصوبات این سفر به شهرستان شاهرود اختصاص یافت.
وی با بیان اینکه مسوولان این مصوبات را برای مردم تبیین کنند، ابراز کرد: مردم شاهرود تا ۶ ماه آینده میزان جذب اعتبارات این سفر را از مسوولان پیگیری می‌کنند
باشگاه خبرنگاران جوان سمنان سمنان
سقوط مرگبار ون در محور صیدون به امامزاده عبدالله